Türkiye’de kişi başına düşen milli gelirde bahtsız Van ili yine son sıralarda yerini aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2024 yılı verilerine göre Van’da kişi başına düşen Gayrisafi Yurt İçi Hasıla 203.049 TL olarak açıklandı. Bu veri ile Van’ın Türkiye genelinde kişi başına gelir bakımından en alt sıralarda yer aldığını açıkça göstermektedir.
Hür Dava Partisi Van İl Başkanı Rasim Sayğın, bu vahim tabloyu yalnızca ekonomik bir sonuç olarak görmenin eksik olduğunu dile getirdi.
Bu tabloyu aynı zamanda yönetim tercihlerinin, ihmalin ve plansızlığın ortaya çıkardığı bir sonuç olarak değerlendiren Sayğın, “Van’ın tarımı, hayvancılığı, turizmi, sınır ticareti ve genç nüfusu vardır. Ancak bu alanların hiçbiri doğru şekilde yönetilmediği için kişi başına düşen gelir artmamaktadır.
1. Tarım yönetilmiyor, sadece seyrediliyor
Van’da tarım, yöneticilerin planladığı bir sektör olmaktan çıkmış, kaderine terk edilmiştir. Ziraat mühendisleri ve ziraat teknikerleri sahaya indirilememiştir. Modern sulama ve verimli tohum politikaları geliştirilememiştir. Üniversite mezunu uzmanlar varken tarım, bilgi dışı yöntemlerle yürütülmektedir. Bu bir çiftçi hatası değil, tarımı yönetemeyenlerin sorumluluğudur.
2. Hayvancılık potansiyeli yönetim zafiyetiyle heba edilmektedir
Van, küçükbaş hayvancılıkta Türkiye’nin en önemli illerinden biridir. Ancak bu potansiyel yöneticilerin plansızlığı nedeniyle ekonomik değere dönüşememektedir. Veteriner hizmetleri sistematik hale getirilememiştir. Köylü ve çiftçinin veterinere erişimi sağlanamamıştır. Yün işleme ve hayvancılığa dayalı sanayi tesisleri kurulmamıştır. Hayvancılığın katma değeri yoksa, bunun nedeni yönetsel ihmaldir.
3. Yönetimler kayırmasız ve adil bir model ortaya koyamamaktadır
Gerek genel gerek yerel yönetimler, adil, şeffaf ve kapsayıcı bir yönetim anlayışı sergileyememektedir. Kayırmacılık algısı yaygındır. Üretimi önceleyen bir vizyon yoktur. Yönetimler kendi kısır döngüleri içinde dönüp durmaktadır. Bu durum Van’ın gelişiminin önündeki en büyük yapısal engeldir.
4. Küçük esnaf yönetim baskısı altındadır
Van’da küçük esnaf desteklenmemekte, aksine yönetim uygulamalarıyla baskı altına alınmaktadır. Denetimler çözüm üretmek için değil, ceza kesmek için yapılmaktadır. Vergi ve ruhsat yükleri esnafı ayakta tutmak yerine boğmaktadır. Yöneticiler küçük esnafı büyüten değil, küçülten bir anlayış sergilemektedir. Bu da doğrudan kişi başına geliri aşağı çekmektedir.
5. Van Gölü yanlış idari tutumun sembolüdür
Van Gölü, şehrin en büyük turizm değeridir. Ancak göl çevresi duvarlarla çevrili özel mülklerle halktan koparılmıştır. Bu durum bir doğal zorunluluk değil, yönetim tercihidir. Sahil turizmi gelişmemektedir. Hizmet sektörü büyüyememektedir. Şehir gölüyle bütünleşememektedir. Bu tablo, Van Gölü’nü yönetemeyenlerin tablosudur.
6. Sınır ili olmanın avantajı yönetilememektedir
Van bir sınır ilidir; ancak sınır ticareti yönetilemediği için vatandaş ve esnaf bu avantajdan yararlanamamaktadır. Somut projeler yoktur. Mevcut imkânlar hayata geçirilmemektedir. Vanlı esnaf sınır ticaretinin dışında bırakılmaktadır. Bu bir coğrafya sorunu değil, yönetim sorunudur.
VAN’IN SORUNU KAYNAK DEĞİL, İŞ KAYNAKLARININ YÖNETİLEMEMESİDİR
Değerli hemşehrilerimiz; Van’ın kişi başına düşen gelirinin düşük olmasının nedeni imkânsızlık değildir. Sorun; tarımı, hayvancılığı, turizmi, ticareti ve insan kaynağını yönetemeyen anlayıştır. Doğru planlama ve kaynak yönetimi olursa: Uzman sahaya iner, üretim artar, esnaf güçlenir, gençler şehirde kalır. Van, adil, liyakatli ve vizyoner bir yönetimle hak ettiği yere çıkacaktır.
